het openbaar vervoer in Jakarta..een waar avontuur

Een paar dagen geleden besloten Alice en ik met het openbaar vervoer naar Mangga Dua te gaan, een enorm shopping centre, waar je van alles copy/fake kunt kopen. Alice wilde nog een paar tassen op de valreep kopen. Zelfs met de auto is het VER, en druk. We hebben er wel eens 3 uur over gedaan (en toen moesten we ook weer terug ahem). Ik had goede verhalen gehoord over de TransJakarta, een bus die een aparte busbaan heeft. Als jij in de file staat, dan schieten die bussen je met een enorme vaart voorbij. En de bus brengt je bijna tot Mangga Dua, even bajai nemen en je bent er.
Vanuit ons huis moesten we eerst met de bus naar Blok M, zo'n bus zonder airco, waar iedereen altijd uithangt. Voor mij ook de eerste keer. Het was die dag uitzonderlijk warm, betekent dat de douche weinig helpt want je blijft nat. Ik was mijn waaier vergeten en als eerste beste TRUT (ik was niet helemaal bij de les die ochtend) had ik mijn tas met m'n hele hebben en houden meegenomen, dwz creditcards, geld etc. HANDIG...
Emy ging mee, om ons de weg te wijzen. De hele bus bemoeide zich met ons, althans de vrouwen en gaven ons goede raad. HATIHATI EXTRA, SEKALIH !!! (heeeeel erg voorzichtig)....ze moesten eens weten wat ik allemaal in mijn tasje had (ik was ook nog net naar de bank geweest ...).

Het was warm in de bus, en het duurde eindeloos. De Kopaja bussen hebben geen aparte busbaan. En ook geen eigen haltes. Mensen kunnen in- en uitstappen waar ze willen. Jakarta heeft nieuwe bussen besteld, een beetje meer gerieflijke, maar die krijgen dan wel haltes. Enorme protesten zijn er geweest, dus nu - als straf - blijven die oude nog een poosje rijden. Iedereen weer tevreden. Na een uur in een hossende klotsende warme bus, kwamen we bij Blok M aan. Emy ging ons voor hoe we bij de loketten van de TransJakarta bus een kaartje moesten kopen. Duur was het niet, 3500 RP p/p (is ongeveer 30 eurocent), de Kopaja bus kostte 10 cent.

Enfin en toen in de rij. Er stonden 100en mensen te wachten op de bus. Dicht op elkaar (o,o, annie met haar tasje). Om de 10 minuten kwam er een bus, waar een aantal mensen in konden en toen ging de deur weer dicht. Een enorm gedrang. Wij konden er in bij de 4e bus. En er was gelukkig een plek om te zitten! Er was wel Airco, maar je moest toch wel erg stil blijven zitten om niet te warm te worden op je plek van 20 cm, dicht tegen anderen aan. Na ongeveer 1.5 uur kwamen we aan bij de Kota, het treinstation in noord-Jakarta. Ook weer een enorme mensenzee. Dit alles was trouwens niet op rush hour....het was ongeveer 11 uur 's ochtends. Maar Jakarta is altijd vol. Toen hadden we de keuze in een Angkot of een bajai. Een Angkot is een soort klein busje, waar nog 13 mensen in kunnen, privé gerund, en een bajai zijn die kleine tuktuks...zie foto. Ik zag de bui al hangen in die overvolle angkots dus we kozen voor de bajai. Verreweg het snelste vervoermiddel in Jakarta is de ojek, de motor taxi. Steeds meer in trek, vanwege de steeds erger wordende files. Ik neem vaak een ojek bij mij in de buurt.
Maar goed ons avontuur met het openbaar vervoer was na bijna 3 uur afgelopen, nou kan ik tenminste zeggen dat ik het gedaan heb.......terug hebben we een taxi genomen..... die deed er 2 uur over, kostte ongeveer 12 Euro, en was een stuk gerieflijker!

artikeltje in de paraplu

dit is een artikeltje van mij geschreven voor de Paraplu, het Nederlandse 'glossy' magazine van afgelopen november.Ik heb daar een rubriek Jakarta 'hardship' en doe interviews.
Ik ben net bezig met het boek 'the Help' of (ih nederlands) keukenmeidenroman.......gelukkig geen racisme in het spel hier, maar toch....

Jakarta Hardship

Personele ‘hardship’

Een van de ‘hardship’ zaken in Jakarta is het hebben van personeel. En - er wordt wat over afgeklaagd.
Zoals bijna iedereen heb ook ik problemen in het begin van miijn verblijf hier gehad en heb wat afgetobd.
Ik heb ongeveer 5 pembantus gehad, voordat ik uiteindelijk de goede had, in ieder geval eentje, die opgewassen was tegen de ‘houseboy’ die ik geerfd had.

Ik had er eentje die niets wist van elektrische apparaten en voor het eerst in haar leven in een auto zat, toen ik haar meenam naar de Hero. Helemaal niks kon en dus alleen maar zat.
Ik had er eentje die naast mij aan tafel, wanneer ik aan het werk was, een kwartier 15 cm tegel aan het vegen was, totdat ik haar zei dat ik het wel welletjes vond (let wel: iedere dag het zelfde ritueel!....Padma, sudah!!!!).
Ik had er eentje die een broertje dood had aan hygiene waardoor wij een amoebe hebben opgelopen.

Wij hadden een chauffeur die er een gewoonte van maakte de auto te gebruiken als wij op vakantie waren (en wij wisten natuurlijk van niets). Een keer werd hij op heterdaad betrapt, en dus ontslagen. Toen wij hem gefrustreerd vroegen (want we vonden het heel vervelend allemaal), waarom hij het had gedaan, zei hij, totaal niet schuldbewust: ‘But mister, I have a big family, I need a big car’. Tja, vanuit zijn standpunt…..
En dat valt me zo op hier, de weinige gene. Laatst was ik iets kwijt en vroeg of de staff het misschien gezien had. Onze tuinman beende enthousiast naar onze slaapkamer (hallo, wat heeft hij daar te zoeken dan??), en haalde het verloren voorwerp triomfantelijk uit een la…….totaal geen gene date het misschien toch wel raar was, dat hij wist wat er zich in mijn lades bevond.

Ook het gedoe met geld. Altijd wil mijn pembantu weten hoeveel iets kost; ik durf dan soms het bedrag niet te noemen, omdat het voor haar vaak een paar maanden salaris is…..ik verberg dan de bon….maar soms vindt ze hem en laat het me dan triomfantelijk zien: “mahal sekalih!’ Alweer geen gene.

Ja, dat gedoe met geld. Laatst kwam de tuinman met een hele lijst met dingen voor de tuin die hij nodig had. Dat gebeurt vaak op de meest onmogelijke momenten, en ik duik dan in mijn tas, vraag hoeveel het kost en geef dat bedrag dan. En dan krijg ik braaf de (geschreven) bon met precies het bedrag wat ik gegeven heb. Tja……men mag van mij best wel wat bijverdienen, hoor, maar toen de ‘geerfde’ houseboy ons slecht water in containers gaf, (die zijn goedkoper dan de echte container flessen, te herkennen aan een verbroken zegel van aqua), om zo een centje bij te verdienen, had ik het echt wel even helemaal gehad. En hebben we echt afscheid van hem genomen (hij kende zijn ‘rechten’ en wilde 3 maanden salaries mee……)

Het is soms leuk om te onderzoeken hoe je personeel een ‘centje bij kan verdienen’, en ze doen het allemaal.
Soms op een super creatieve manier. Overal worden kleine dealtjes gesloten, overal blijft er iets ‘tussen’ zitten. Laatst wilde ik van laundry service veranderen, mijn pembantu was falikant tegen. Toch doorgezet, en de eerste keer kwam ze direct naar me toe dat het niet goed was….er zaten nog vlekken op het overhemd (vlgs mij had ze die er zelf ingemaakt..). Maar ja, gedoe om daar tegen in te gaan, we zijn nu weer bij de oude, vriendjes van haar om de hoek, en iedereen weer gelukkig. Mag ze ook een centje bij verdienen..ja toch?
De lampen bij ons thuis..nog nooit heb ik zoveel nieuwe lampen moeten kopen (of nee, kopen doet de tuinman met de geschreven bonnetjes). Volgens mij verwisselt hij na een paar weken de nieuwe lampen met de oude, en dan moet ik weer 3 nieuwe lampen betalen. Soms krijg ik daar genoeg van, koop de lampen zelf en gooi de oude lampen in de vuilnisbak, na ze eerst kapot te hebben gemaakt. Maar ja, susah….al snel is alles weer als vanouds.

Dus ….hier in Jakarta geldt ook de aloude uitdrukking: ik wens u veel personeel!

de laatste 3 maanden....

Alweer maanden niet geschreven...niet omdat het hier rustig was....maar het kwam er niet van.
Nu zijn echt de laatste 3 maanden aangebroken. Arjen werkt nog tot 1 maart, daarna houdt alles op hier: geen verblijfsvergunning meer, en nog erger..geen medische verzekering...dus terug naar europa, althans rondom die tijd. Een heleboel dingen zijn/worden: voor de laatste keer. Een zekere nostalgie maakt zich nu al van mij meester.

Yayan, onze driver weet dat we weggaan: arjen zit vaak nu met zijn (Thaise) opvolger in de auto en tja yayan is niet gek. Volgend probleem is.....hoe vertel ik het emy en de houseboy wondo. Dan merk je ook hoe afhankelijk ze van je zijn, en wat een schatten. Meelevend met alles, een beetje 'familie' geworden. enfin, mij is gezegd dat ik het zo laat mogelijk moet vertellen...ik zal iig mijn best doen een baan voor hun te vinden. Voor emy zal wel lukken denk ik, voor wondo.....goedwillend maar is zelfs niet in staat bahasa indonesia te praten, hij praat alleen maar een soort dialect javaans (absoluut onverstaanbaar voor een leek als ik); ik hoop dat ik ze als couple kan 'verkopen'. Verder is gelukkig yayan onder de pannen, die kan zo goed als zeker bij de opvolger van Arjen gaan werken.

Alice, mijn oudste zus, is hier 2 weken geweest. We zijn naar Cambodja geweest, samen (voor mij laatste keer) naar Bantar Gebang, de vuilnisbelt,voor de knutselklas en naar het huisje van Emy (zie de foto's).
De laatste maanden wil ik nog erg van ZO Azie genieten, vandaar Cambodja en daarvoor India. Met Kerst en Oud&Nieuw gaan we naar WestJava en Bali...kan slechter..samen met Arjens zoon Fulco, Lisa en de kinderen.
Dus ga ook wat regelmatiger bloggen.....jullie horen dus weer van me!

einde ramadan

einde van de Ramadan!

het is 3 uur 's middags en van alle kanten knallen de luidsprekers van de diverse moskees ons huis binnen. Het begint altijd om 4.30 's ochtends, dat horen wij gelukkig niet zo goed vanwege de airco in de slaapkamer. In de Ramadan wil geen van de moskees (en echt, er is er wel een op elke hoek van de straat) onderdoen voor de andere, dus heel vaak wordt er keihard gezongen door de microfoons en dat hoor je dan ongeveer 5x om je heen, verschillend gekrijs dan. Ja, een van de onhebbelijkheden van de ramadan, althans voor ons. Ik ben blij dat het waarschijnlijk afgelopen is morgen, waarschijnlijk omdat pas vanavond door de hoge moslimheren hier wordt gekeken of het zover is. Er gaan dan een paar wijze mannen naar de top van een berg en meten de maan: je zou denken vol = vol maar kennelijk werkt dat niet zo. Je kunt je voorstellen dat iedereen genoeg heeft van het vasten, dus de teleurstelling zal groot zijn als ze uiteindelijk toch beslissen dat de lebaran of idul fitri, het moslim nieuwe jaar, niet morgen maar overmorgen start.

Tijdens de Ramadan zou je denken dat de mensen minder geld uitgeven omdat ze alleen maar 's avonds mogen eten, maar het omgekeerde is waar. De 'buka puasa' (de opening van het vasten) is een belangrijk sociaal event; je nodigt mensen bij je thuis uit, je maakt extra lekkere dingen klaar of je gaat naar een restaurant met vrienden. Restaurants zitten dan ook altijd propvol. Behalve de echt westerse restaurants dan. Nog steeds krijg je wijn in een theekopje uit een theepot geschonken. Ook was ik laatst in een kroeg (jaja die hebben we hier ook in jakarta, een bruine nog wel van nederlanders die er hier 4 hebben!), daar gingen de gordijnen dicht om een uur of 4, kon men niet naar binnen kijken en zien dat er 'foute' dranken werden geschonken.

Ondertussen moet je tijdens de ramadan, zo'n 2 weken voor de idulfitri aan iedereen geld geven. Je personeel krijgt dan haar 13e maand uitgekeerd, de krantenjongen, de vuilnisman, de straat security etc. krijgen dan hun jaarlijkse extraatje, bij de supermarkt staat het personeel in de rij om extra aardig tegen je te doen, die geef je dus ook wat, en op de golf idem dito. Betekent stapels kleingeld in je portemonnee.Dit geld wordt omgezet in nieuwe kleren voor de hele familie en vooral in eten!

In Jakarta heeft ondertussen de uittocht plaatsgevonden. 8 miljoen mensen hebben zich verplaatst, per auto, trein , bus, maar vooral per motor. Onze houseboy Wondo, is gisteren weggegaan met z'n vrouw en zijn kind op weg naar OostJava, meer dan 14 uur op de motor. Tot nu toe zijn er al 200 doden gevallen. Je merkt ook dat aan het einde van zo'n vastenperiode de mensen een beetje gek worden in hun kop. Irritaties, vooral in het verkeer. Mensen (ook onze chauffeur) die roekelozer gaan rijden. Emy en Wondo hielden het al een paar weken geleden voor gezien, deden zo weinig mogelijk en brachten de dag grotendeels slapend door. Ze zijn nu allebei met 'vakantie', dus het is ook in huis rustig. Alleen de man van emi is hier een tijdje, om te 'jaga', te bewaken. Die man heeft natuurlijk niks te doen, dus draait de hele tijd wat om mij heen als ik er ben...probeer hem dan maar allerlei klusjes te geven.

Wij blijven hier deze dagen..eigenlijk de lekkerste periode in jakarta. Geen verkeer op straat, en dat is gewoon fantastisch. Zelfs hier in Kemang, waar wij wonen, is het rustig en kan je doorrijden. Normaliter is het er een grote 'macet' (file). Er zijn ongeveer 3 particuliere scholen in de hoofdstraat en als die afgelopen zijn dan worden de heren en dames kinderen afgehaald door de chauffeur. En als je bedenkt dat er voor ieder kind een aparte auto is, kan je je voorstellen wat voor files dat geeft in een toch niet zo brede straat.

Er was nog een voordeel gedurende de Ramadan. Het is eigenlijk de enige tijd van het jaar dat je naar de Puncak (berggebied dicht bij jakarta) kan gaan zonder files. Normaliter gaat ongeveer de helft van Jakarta of naar de Puncak of naar Bandung gedurende het weekend, wat de Nederlanders vroeger ook deden om van de lekkere koele lucht van de bergen te genieten. Dan moet je er rekening mee houden, dat je soms wel eens 4 a 5 uur in de auto zit bent, en dat alleen voor een weekend! Dus wij gingen niet meer, tot nu de ramadan. Geweldig, in minder dan 2 uur gereden, want in de ramadan reist niemand. En ik geniet er altijd van. Lekker koel, het was gelukkig mooi weer dus prachtig groen en veel uitzicht. Het hotelletje was geweldig, een eigen huisje met een zwembadje, allemaal mooi...zie fotoos! Heerlijk gegolfd op het mooiste golfterreintje van Indonesie, midden tussen allemaal prachtige bergen en er is nooit een mens.

Volgende weekend vindt de invasie terug plaats, en dan is het leven weer 'back to normal'. Mijn sekola kami begint weer 12 september. De kinderen zijn dan al hun bijgebrachte Engels weer vergeten. Dus dan beginnen we vrolijk weer van voren af aan.
Vanavond krijgen we 'kampong' eten van Emi, haar kado voor ons: opor ajam kampung, ik verheug me er nu al op!

PS het was ook al op het nederlandse journaal, idul fitri werd dus maandag avond een dag uitgesteld......een ingewikkelde boel hoor. Officieel heeft men 2 dagen vrij voor dit festijn, nu dus dinsdag en woensdag. Maar nu is ook donderdag officieel een vrije dag, omdat mensen dan naar de moskee moeten omdat er iets speciaals te vieren valt. Boze tongen beweren, dat men dit heeft gedaan om extra vrije dagen te krijgen, morgen (= vrijdag) werkt men natuurlijk ook niet. Maar goed, nog steeds heerlijk rustig op straat, voor mij mag het wel iedere dag idulfitri zijn.
En de opor kampung van emi was te gek lekker!!

de laatste 9 (???) maanden indonesie

Net terugkomen uit frankrijk (helemaal top, zie fotoos), toch wel pijn in de buik, had nog wel langer willen blijven..., met ook een raar gevoel: de laatste episode indonesie. En ben dus van plan wat meer te schrijven, al was het alleen maar ter herinnering voor mezelf!

Maar goed aangekomen hier, net de eerste week ramadan. Voor de 4e keer dat we dat nu meemaken hier, maar iedere keer weer vol verrassing. Zo was de golfcourse gisteren toen we aankwamen LEEG. Meestal is het om 9 uur zondagochtend stampend VOL. Raar dat we dat ons beiden niet meer herinnerden. De stad, op zondag, was leeg, geen warongs op de weg, iedereen een beetje in slowmotion.
Vandaag, maandag, al om 4 uur in de file, om 6 uur is het 'breaking fast'. Ongelooflijk hoe ong 220 miljoen mensen (jaja.....je ziet het goed) gezamenlijk aan de ramadan meedoen. Zelf ben ik de ramadan de laatste jaren steeds meer leren respekteren en waarderen. Je doet iets met z'n allen, hardship toch wel, creeert een enorme gemeenschapszin. Hier duurt de 'hardship' ( no food, no sex, no rock &roll) precies 12 uur, van 6 uur 's ochtends tot 6 uur 's avonds. In Nederland benijd ik de moslims niet nu. die mogen pas weer eten & drinken en de rest om ong. 22.00 's avonds. Maar goed, hier is het ook warmer. Ik was vandaag bij sekolah kami, de school op de vuilnisbelt waar ik engels geef. Alle kinderen (hoe jong ook) doen mee aan de ramadan. dus ik durfde prompt niet te drinken.....aan het eind van de ochtend koppijn, kan je nagaan hoe zij zich voelen.
Ook word je geacht wat etenswaren zo 's avonds, voor 'breaking fast', aan je staff te geven; altijd ingewikkeld, maar gelukkig zegt mijn emi altijd heel duidelijk wat haar familie eet: vijgen, fruit en brood, van dat kleffe witte dus. Dat heb ik dus ook braaf vandaag gekocht.....nou ja...

Ondertussen drink ik nog een glaasje rosee van de fles die ik meegenomen uit la douce.....och ja, verschillende werelden. De komende tijd zal bijna alles 'voor de laatste keer' zijn.....ik krijg nu al heimwee.....

detoxen in bali

al lang niet geschreven...en het leven gaat gewoon door.

Vorige week 'gedetoxed' in Ubud, Bali. ER is volgens mij geen heerlijker oord te bedenken om je lichaam (en je geest) schoon te maken dan in Ubud. De plek die ik had uitgekozen, UbudSari, was gelukkig een prachtige stek. Kleinschalig, mooi tussen de sawahs en de palmbomen, en leuke mensen. 97 % vrouw, een hoog Iphone/MacBook en havaianas (voor wie dit nog niet weet: dure teenslippers die te gek lekker zitten) - gehalte, enfin helemaal 'thuis' haha.
Detoxen schept een band, iedereen is bezig met hetzelfde, iedereen heeft dezelfde kwaaltjes, en welke dag bij welke kwaal hoort is het onderwerp van gesprek. De eerste dagen had ik vreselijke hoofdpijnen, mijn lijf protesteerde aan alle kanten, wat ook wel logisch is. Van de ene op de andere dag opeens niets meer te eten krijgen behalve sappen.....de derde dag was het kennelijk doorgedrongen want toen hield de hoofdpijn op. Toen kwam de 4e dag de rash, een soort galbulten die vreselijk jeukten...leuk hoor detoxen!!
Behalve de sappen kreeg je iedere dag een zgn colon therapy, een doorspoeling van je darmen. Ook een belangrijk onderwerp van gesprek: hoeveel kwam er bij jou uit vandaag?

De rest van de dag werd je beziggehouden met de meest heerlijke massages, lulurs etc. Dus echt klagen deed niemand. En het viel me eigenlijk ongelooflijk mee hoe weinig last ik had van hongergevoelens. Er waren 3 stevig gebouwd dames, die zich direkt de tweede dag al schuldig maakten aan chocolade taart. Toen ze klaar waren na 5 dagen, gingen ze naar het duurste restaurant van ubud en deden zich tegoed aan een 5 gangen menu, de stouterds. En rapporteerden alles tot in de fijnste details de volgende dag aan de rest.....

Het is ondertussen een week geleden, en ik voel me uitstekend. Mensen (behalve Arjen haha) zeggen dat ik er goed uitzie....dus ik geloof dat dan maar. Arjen vond mijn armpjes wat dun, ik was dan ook wel ong 4 kilo afgevallen, maar dat komt er vanzelf weer bij.

Ik had in mijn euforie bijna een prachtig lapje grond in Ubud gekocht...uitkijkend op de rijstvelden...mmmmdromen...Maar ja, zoals arjen zo prozaisch zei.....wat moeten we ermee? en hij heeft, zoals gewoonlijk, gelijk......
Maar goed, ik kan het iedereen aanraden, dit detoxen. Je voelt je schoon van lichaam en geest, zo'n gevoel van 'opgeruimd staat netjes'. Ik voelde me bijna schuldig toen ik weer begon met eten, zoiets van een prachtig wit tafelkleed bevuilen...
Ik had wel tijdens de detox een bijna onbedwingbare zin in dikke vette hamburgers...nu echter nog steeds kleine beetjes liefst gekookt voedsel.

En ondertussen is het Chinees Nieuwjaar, voor de 4e keer hier in Indo....GONG XI FA CAI! & Welcome to the year of the RABBIT!